Begroting 2022
Voor u liggen de Programmabegroting 2022, de Financiële begroting 2022 en de meerjarenramingen 2023-2025 (hierna genoemd de Begroting 2022) van de gemeente Boxtel.
Dit is de eerste begroting op basis van het beleidsakkoord 'Samen aan de slag' dat tot stand is gekomen na de herindelingsverkiezingen van 18 november 2020. Het is bovendien de eerste Boxtelse begroting die ook geldt voor de inwoners van het dorp Esch. De gemeente Boxtel is door de komst van Esch, vanuit de oude gemeente Haaren, gegroeid naar ruim 33.000 inwoners (CBS). Voor de begroting betekent dit dat ook de vaste (wettelijke) taken en nieuwe wettelijke taken voor de inwoners van Esch zijn doorgerekend in dit document.
Verder zijn in de afgelopen maanden de ambities uit het beleidsakkoord vertaald in een meerjarenplanning en doorgerekend. Het centrale idee is om samen met de inwoners van de gemeente Boxtel voort te bouwen op waardevol beleid uit het verleden, maar ook voor de gezamenlijke toekomst van onze dorpen een nieuwe koers uit te stippelen. Een koers die duurzaamheid combineert met een sterke economie als motor van de samenleving. Bouwen, verkeersveiligheid en een verdere versterking van het sociale karakter van Boxtel, hebben als speerpunten uit het beleidsakkoord ook nadrukkelijk de aandacht.
Financiële uitdagingen
"Het is geen nieuws… we staan in Boxtel voor grote financiële uitdagingen. Het is niet alleen ons doel maar ook onze verantwoordelijkheid om onze gemeente weer zo snel mogelijk financieel gezond te maken. Dit zal vragen, nee eisen dat we ingrijpende en soms ook gedurfde keuzes maken", meldt het beleidsakkoord. Dit doen we vanuit onze kernwaarden People, Planet, Profit. Voor ons bestuur staan leefbaarheid, het klimaat en onze economie namelijk hoog in het vaandel.
Tijdens het samenstellen van deze meerjarenbegroting liep in onze gemeente een kerntakendiscussie, met als doel voor komende jaren toch een sluitende begroting te kunnen opleveren. Dat is helaas niet gelukt. In meerjarig perspectief sluit de begroting van Boxtel met een tekort van € 300.000 in 2022 tot ruim € 700.000 in 2025. Via een dekkingsplan, dat gelijktijdig met deze begroting behandeld wordt in de gemeenteraad, bieden we een oplossing voor de nog bestaande tekorten. Daarbij kijken wij niet alleen naar de uitgaven maar ook naar de inkomsten..
In cijfers ziet de begroting er samengevat als volgt uit:
Ontwikkeling begrotingssaldo | begroting 2021 | begroting 2022 | begroting 2023 | begroting 2024 | begroting 2025 |
|---|---|---|---|---|---|
Begrotingssaldo begroting 2021-2024 | 598,6 | 427,5 | -221,1 | -393,9 | -315,5 |
Mutaties: | |||||
- maatregelenpakket sociaal domein | 127,6 | 665,3 | 667,7 | 667,7 | 667,7 |
- 2e bestuursrapportage 2020 | -397,4 | -140,3 | -54,6 | -261,1 | -240,4 |
- 1e bestuursrapportage 2021 | 373,3 | 153,1 | 42,3 | 0,5 | 12,4 |
Begrotingssaldo voor samenstellen begroting 2022 | 702,1 | 1.105,6 | 434,3 | 13,2 | 124,2 |
Mutaties begroting 2022-2025 | 64,6 | 194,6 | 487,3 | 425,6 | |
Mutaties uitwerking beleidsakkoord | -361,3 | -1.472,5 | -1.077,5 | -996,5 | -1.276,5 |
Begrotingssaldo begroting 2022-2025 | 340,8 | -302,3 | -448,6 | -496,0 | -726,7 |
Nieuwe tegenvallers
In aanloop naar de samenstelling van deze begroting zijn we als gemeente echter opnieuw geconfronteerd met tegenvallers die het huishoudboekje van de gemeente Boxtel nog dieper in de rode cijfers gaan drukken. Afgelopen maanden is er al gesproken over tekorten die gaan oplopen tot bedragen tussen de 3,5 en 5 miljoen euro. Zulke cijfers vindt u in deze begroting (nog) niet terug. Dit heeft een aantal oorzaken:
- Deze begroting is opgesteld op basis van bestaand beleid en wettelijke taken plus de effecten van de uitwerking van het beleidsakkoord (deel 1).
- In de 3,5 tot 5 miljoen euro waar over gesproken werd, zijn verwachte effecten van landelijk, regionaal en lokaal beleid meegenomen. Zolang hier echter nog geen definitief besluit over genomen is, kunnen wij ze niet meenemen in de begroting. Voor komende jaren verwachten wij de volgende kosten of minder inkomsten:
- De uitwerking van de wens van de gemeenteraad om de Algemene reserve weer op niveau te brengen kost structureel € 800.000.
- De keuze van de gemeenteraad voor extra ouderenbeleid kost €100.000 structureel.
- De beheerplannen geven naar verwachting een tekort van € 250.000. Dit is niet zeker. Mogelijk kunnen alle beheerplannen gezamenlijk tot een beperkter negatief en niet structureel effect leiden. Onderzoek naar alle plannen is op dit moment nog niet afgerond.
- De herverdeling van het Gemeentefonds leidt tot minder inkomsten vanaf 2023 en daarmee tot een verwacht tekort van ongeveer € 320.000 structureel (€ 10 per inwoner);
- De verdere doorontwikkeling van MijnGemeenteDichtbij gaat extra geld kosten, naar verwachting € 200.000 per jaar.
- Voor de verdere uitwerking en uitvoering van het beleidsakkoord (deel 2) is vanaf 2023 een bedrag van € 1 miljoen als stelpost opgenomen.
- Net voor de zomervakantie heeft de gemeenteraad besloten dat Boxtel in de komende jaren moet uitgaan van de denkrichting 'veerkrachtig Boxtel' . In dat scenario voert de gemeente Boxtel haar wettelijke taken goed en zorgvuldig uit en legt een stevig fundament om door te groeien naar een "Dynamisch en Duurzaam Boxtel" met oog voor het sociale gezicht voor Boxtel. Dit heeft als gevolg dat alle nog niet gerealiseerde taakstellingen worden ingetrokken, omdat ze niet bijdragen aan veerkrachtig Boxtel . Dit speelt met name in het Sociaal Domein. Het nadelig effect is ongeveer € 1,7 miljoen.
Samen met de het al genoemde bedrag van € 726.000 op de primitieve begroting, komen we daarmee uit op een toekomstig tekort van ruim € 5 miljoen in 2025.
Samenvattend zien we de volgende risico's op de ontwikkeling van de begroting:
Doorrekening ontwikkeling begrotingssaldo | begroting 2021 | begroting 2022 | begroting 2023 | begroting 2024 | begroting 2025 |
|---|---|---|---|---|---|
- Vermogenspositie op niveau (in 6 jaar) | -800,0 | -800,0 | -800,0 | -800,0 | -800,0 |
- Effect besluit Ouderenbeleid | -100,0 | -100,0 | |||
- Inschatting actualiseren onderhouds/beheerplannen | -250,0 | -250,0 | -250,0 | -250,0 | |
- Herijking Gemeentefonds | -320,0 | -320,0 | -320,0 | ||
- Hogere bijdrage aan MijnGemeenteDichtbij | -200,0 | -200,0 | -200,0 | -200,0 | |
- Indicatie uitwerking beleidsakkoord (deel 2) | -1.000,0 | -1.000,0 | -1.000,0 | ||
- Besluit scenario denkrichting 'veerkrachtig Boxtel' | -916,0 | -1.712,0 | -1.712,0 | -1.712,0 | -1.712,0 |
-1.716,0 | -2.962,0 | -4.282,0 | -4.382,0 | -4.382,0 | |
Begrotingssaldo begroting 2022-2025 | 340,8 | -302,4 | -448,6 | -496,0 | -726,7 |
Prognose toekomstig tekort | -1.375,2 | -3.264,4 | -4.730,6 | -4.878,0 | -5.108,7 |
Reparatieplan
Omdat het om zulke substantiële bedragen gaat, wil het college op voorhand een reparatieplan maken. Het college heeft daarom kritisch gekeken naar de gemeentelijke uitgaven. Hierbij zijn alle gemeentelijke taken en projecten, die niet vallen onder de basis op orde, onder de loep genomen. Vanuit het doel en de verantwoordelijkheid om de gemeente weer zo snel mogelijk financieel gezond te maken, heeft het college daarbij noodgedwongen en met pijn in het hart ingrijpende keuzes gemaakt. Deze worden in november met de gemeenteraad besproken.
Op basis van de huidige inzichten zullen de komende jaren geen jaren van overvloed worden voor de gemeente en voor de inwoners van Boxtel. Voor extra uitgaven lijkt vooralsnog geen tot weinig ruimte. Toch blijft het college de toekomst met vertrouwen tegemoet zien. Ja, het wordt alle hens aan dek in Boxtel, Liempde, Lennisheuvel en Esch. Maar, om het in de woorden van het college te zeggen: "We gaan samen aan de slag. Met de gemeenteraad, met inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen. We geven onze inwoners graag verantwoordelijkheid en maken dankbaar gebruik van de kracht die we elke dag bij zoveel mensen, jong én oud, in onze samenleving zien. Samen gaan we de uitdaging aan. Waar een wil is, is een weg."