Uitgangspunt toezicht: materieel begrotingsevenwicht
Bij de beoordeling door de toezichthouder of de begroting structureel in evenwicht is, wordt gebruik gemaakt van het overzicht van incidentele baten en lasten. Op basis hiervan wordt het materiële begrotingsevenwicht beoordeeld: worden de structurele lasten gedekt door structurele baten. Dit geldt voor zowel het bestaande beleid als het in de begroting opgenomen nieuwe beleid. Met het inzicht in incidentele baten en lasten wordt dan, ook meerjarig, het structurele begrotingssaldo inzichtelijk gemaakt. Door de toezichthouder wordt vervolgens beoordeeld hoe het materiële begrotingsevenwicht zich verhoudt tot het formele begrotingsevenwicht. Dit geeft o.a. een indicatie hoe de begroting in het meerjarig perspectief sluitend is gemaakt en het realiteitsgehalte en volledigheid van in de begroting opgenomen ramingen van baten en lasten.
Regelgeving BBV
Op basis van de regelgeving opgenomen in het BBV is het overzicht van incidentele baten en lasten een onderdeel van de begrotings- en jaarstukken. De incidentele baten en lasten beïnvloeden het structureel en reëel begrotingsevenwicht. Pas na eliminatie van de incidentele baten en lasten ontstaat het structureel begrotingssaldo
Structurele baten en lasten
Structurele baten en lasten zijn baten en lasten die in beginsel jaarlijks in de begroting, meerjarenraming en jaarrekening zijn opgenomen. Voor structurele baten en lasten geldt in het algemeen, dat zij tot nadere besluitvorming voor onbepaalde tijd opgenomen zijn. Met andere woorden, er is (nog) geen einddatum bekend. Dit noemt men ook wel structureel bestaand beleid. Dit laat onverlet, dat de hoogte van de structurele baten en lasten jaarlijks kan fluctueren.
Van structurele baten en lasten is ook sprake indien de ramingen bijvoorbeeld om het jaar opgenomen zijn. Zolang deze posten maar periodiek terug blijven komen en er geen eindtijd bepaald is. Deze fluctuaties blijken uit de meerjarenraming. Ook door nieuw beleid of door bezuinigingen kunnen de hoogte van structurele lasten en baten worden beïnvloed.
Incidentele baten en lasten
Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Een begroting, meerjarenraming of jaarrekening kan ieder jaar dergelijke eenmalige zaken bevatten. Ook kan het voorkomen dat een eenmalige subsidie voor een bepaalde activiteit wordt verkregen, maar dat de lasten van de uitvoering van die activiteit zich over meerdere jaren uitspreidt. Gezien de koppeling met de subsidie hebben deze lasten dan een incidenteel karakter.
Mutaties reserves
Het BBV stelt dat reservemutaties in principe incidenteel zijn. Daarom zijn ook alle incidentele reservemutaties in het overzicht incidentele baten en lasten opgenomen. Verder in deze financiële begroting is een gespecificeerd overzicht opgenomen van alle structurele en incidentele reservemutaties.
Overzicht incidentele baten en lasten
In het volgende overzicht is per programma aangegeven welk bedrag is begroot aan incidentele baten en incidentele lasten. Incidentele baten en lasten met een bedrag van minder dan € 10.000 zijn niet in dit overzicht opgenomen.
Incidentele baten en lasten | Begroting 2022 | Begroting 2023 | Begroting 2024 | Begroting 2025 |
|---|---|---|---|---|
Incidentele baten: | ||||
Programma Sociale Kracht | ||||
Transformatieproject regio 2021 t/m 2023 uit reserve sociaal domein | 140 | 140 | ||
Programma Leefbare Ruimte | ||||
Beheer openbare ruimte: overdracht Korenmolen | 66 | |||
Grondexploitatie: voorraadmutatie balans | 3.616 | 3.791 | 6.503 | |
Programma Meewerkend Bestuur | ||||
Dekking incidentele lasten voormalig bestuur uit voorziening | 142 | 109 | 9 | |
Gemeentefonds Ahri-uitkering herindeling Haaren | 195 | 195 | 195 | |
Dekking begrotingstekort uit algemene reserve | 447 | |||
Dekking overhevelingen uit algemene reserve | 29 | |||
Overige incidentele onttrekkingen aan reserves | 69 | 69 | ||
Totaal incidentele baten | 4.705 | 4.305 | 6.707 | |
Incidentele lasten: | ||||
Programma Duurzame Transformatie | ||||
Plattelandsvernieuwing restopgave ecologische verbindingszone | 90 | |||
Milieu versterking omgevingsveiligheidsdiensten | 10 | 10 | 10 | |
Programma Sociale Kracht | ||||
Maatschappelijk werk: Beleidsakkoord realisatie ouderenagenda | 100 | 100 | ||
Minderheden: ondersteuning en begeleiding statushouders inclusief tolkkosten | 31 | |||
Jeugdzorg: budget voor taalhuis in 2022 | 21 | |||
Jeugdzorg: bijdrage Transformatieproject regio 2021 t/m 2023 | 140 | 140 | ||
Jeugdzorg: uitvoeringskosten inkoop regio wegens corona | 17 | 12 | ||
Programma Leefbare Ruimte | ||||
Volkshuisvesting Beleidsakkoord realisatie van tijdelijke woonvormen | 50 | 50 | ||
Volkshuisvesting woonwensenonderzoek | 25 | |||
Volkshuisvesting: beleid huisvesting van arbeidsmigranten | 149 | 60 | ||
Beleidsakkoord: ruimtelijke visie noord-west | 50 | |||
Ruimtelijke ontwikkeling: invoering nieuwe Omgevingswet | 50 | 25 | ||
Beheer openbare ruimte: overdracht Korenmolen | 82 | |||
Verkeersmaatregelen Beleidsakkoord: proces nieuwe visie op mobiliteit | 25 | 25 | ||
Verkeersmaatregelen Beleidsakkoord: autoluw maken woonwijken | 25 | |||
Verkeersmaatregelen Beleidsakkoord: betaald parkeren waar ruimte schaars is | 50 | |||
Verkeersmaatregelen Beleidsakkoord: onderzoek knelpunten parkeren woonwijken | 25 | |||
Verkeersmaatregelen Beleidsakkoord: onderzoek langparkeren centrum | 200 | |||
Beleidsakkoord: opstellen van het bomenbeleidsplan | 50 | |||
Beleidsakkoord: transitie van bedrijfsgebouwen naar woningen | 10 | |||
Verkeersmaatregelen: onderzoekskosten Eindhovenseweg en Gaardenwijken | 28 | |||
Grondexploitatie: exploitatie op basis van het geactualiseerde grondexploitatieplan | 3.616 | 3.791 | 6.503 | |
Programma Vitaal Ondernemen | ||||
Beleidsakkoord: opstellen van een nieuwe economische agenda | 25 | |||
Beleidsakkoord: versterking van het toeristische profiel beleef Boxtel | 25 | |||
Economische aangelegenheden: voortzetten van de ondernemersvijfdaagse | 10 | |||
Subsidie voor Brass 'n woods | 10 | |||
Kunst en cultuur Beleidsakkoord actualiseren van het kunst- en cultuurbeleid | 25 | 25 | ||
Incidentele subsidies voor kunst en cultuur | 46 | 39 | 34 | |
Beleidsakkoord: opwaarderen van hartjes in de wijk | 25 | |||
Programma Meewerkend Bestuur | ||||
Bestuur: wachtgeldverplichtingen voormalig bestuurders | 142 | 109 | 9 | |
Bestuur: bijdrage € 1 per inwoner Integraal veiligheidsbeleid | 33 | |||
Herindeling Haaren uitgavenbudget | 195 | 195 | 195 | |
Overige incidentele stortingen in reserves | 69 | 69 | ||
Totaal incidentele lasten | 5.439 | 4.659 | 6.751 | |
Saldo incidentele baten/lasten | -734 | -355 | -44 |
Het begrotingssaldo behoort in de structurele zin te worden gepresenteerd. Indien de incidentele lasten hoger zijn dan de incidentele baten, dan leidt dit tot een verbetering van het structurele begrotingssaldo .
Presentatie structureel begrotingssaldo
Op grond van de Gemeentewet behoort de begroting structureel en reëel in evenwicht te zijn. Met structureel evenwicht wordt bedoeld dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Met reëel evenwicht wordt bedoeld dat de geraamde baten en lasten in de meerjarenbegroting volledig en realistisch zijn. In navolgende tabel gaan we in op het structurele begrotingssaldo.
Incidenteel en structureel begrotingssaldo | Begroting 2022 | Begroting 2023 | Begroting 2024 | Begroting 2025 |
|---|---|---|---|---|
Baten | 91.866 | 92.920 | 96.471 | 91.039 |
Lasten | 93.019 | 93.731 | 97.185 | 91.981 |
Resultaat voor bestemming | -1.153 | -811 | -714 | -942 |
Resultaatbestemming | 850 | 363 | 218 | 216 |
Resultaat na bestemming | -302 | -449 | -496 | -727 |
af: Saldo incidentele baten/lasten | -734 | -355 | -44 | |
Structureel begrotingssaldo | 432 | -94 | -452 | -727 |
overschot | tekort | tekort | tekort |
Voor de begrotingsjaren 2022-2024 is sprake van meer incidentele lasten dan incidentele baten. Het corrigeren van het begrotingssaldo voor incidentele lasten en baten leidt tot een verbetering van het structurele begrotingssaldo. Dit wordt vooral veroorzaakt door de incidentele lasten in 2022 en 2023 volgend uit het beleidsakkoord 'Samen aan de slag'. Voor de jaren 2023-2025 is echter nog steeds sprake van oplopende tekorten.
De (meerjaren)begroting is daarmee niet structureel in evenwicht. Dit willen wij bereiken met het dekkingsplan bij Begroting 2022.